DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
comhairleoir dlí, duine a ghníomhaíonn i gcúirt, agus taobh amuigh de, do dhuine i gcúis dlí
píosa fada miotail nó adhmaid; an ráille ag a seasann príosúnach i dteach cúirte; dlíodóirí i gcúirt
suíochán fada adhmaid; bord oibre (binse siúinéara); suíochán breithimh i gcúirt dlí; bruach (móna); seilf (chloiche)
duine i gceannas i gcúirt dlí a éisteann an cás agus a thugann an bhreith
cinneadh cúise i gcúirt; tuairim mheáite as fianaise
(le breitheamh nó cúirt) cinneadh cúise; dearbhú, fógairt
cúis le plé (go háirithe i gcúirt dlí)
teach mór daingean faoi bhallaí láidre cloiche agus thúir; pálás tí, cúirt
cúis (cás dlí, cúirte); drochdhóigh (sa chás ina bhfuil sé); scéal (is bocht an cás é); ábhar imní (ní hé sin is cás liom; i gcás idir dhá chomhairle)
feidhmeannach oifige a thugann aire do cháipéisí, do chuntais etc.; feidhmeannach cúirte nó rialtais áitiúil (cléireach baile); feidhmeannach eaglaise a fhriothálann ar an sagart agus ar chúraimí an tsagairt
giúiré (coiste cróinéara, coiste cúirte); meitheal a thoghtar chun déileáil le gnó áirithe (coiste stiúrtha)
duine a chosnaíonn; (le cúirt dlí) duine ar a chosaint
fianaise duine a thástáil i gcúirt trína cheistiú go dian
(le cúirt) an té a bhfuil an chúis curtha ina leith
an t-oifigeach i mbun an chúisimh i gcúirt dlí
daor a dhéanamh de dhuine; ciontú, a fháil daor, i gcoir sa chúirt
cumhacht nó údarás dlí; an limistéar a ritheann údarás breithimh nó cúirte, etc. ann
duine a chonaic rud ag tarlú nó a bhfuil eolas pearsanta aige faoi rud éigin; duine a thugann fianaise i gcúirt
tabhairt fianaise i gcúirt
fuireach, faire (fear fionraí); cur siar (breith cúirte a chur ar fionraí); cur ó fheidhm go sealadach (ball d'fhoireann a chur ar fionraí)
ordú bunaithe ar bhreithiúnas cúirte
coiste a thugann breithiúnas ar chás i gcúirt dlí
cúiseamh, cúis dlí a thabhairt chun cúirte
in áit, i bhfianaise (i láthair na cúirte); anois díreach (san am i láthair, i láthair na huaire)
rud beannaithe; coróin; leabhar, móid shollúnta (mar a thugtar i gcúirt dlí); mallacht, eascaine (mionnaí móra)
cúrsaí oibre nó saothair (An Chúirt Oibreachais)
breithiúnas pionósach ag cúirt nó ag breitheamh
gairm nó ordú cúirte, próiseas
gairm chúirte a sheachadadh, an dlí a chur, ar dhuine; fónamh, soláthar
suí nó téarma suite (cúirte, dála etc.) chun gnó a dhéanamh nó cúrsaí a phlé; cruinniú sóisialta nó siamsa (seisiún cainte, ceoil)
bualadh fút ar shuíochán nó ar an talamh; bheith i seisiún (suí ar choiste; tá an chúirt ina suí); socrú síos (suí ar thalamh duine); éirí (an bhfuil sé ina shuí fós?); fanacht suas (suí le duine tinn); ligean ar cíos (talamh a shuí le duine); suíomh, socrú, bunú (shuigh sé campa ann; shuigh sé cíos orthu); áitiú (shuigh sé go daingean orm é); áit, loc (faire, suí seilge; suí rí); cathaoir, oifig (suí easpaig, an Suí Naofa)
líne ar thaobh réileáin imeartha, cúirte leadóige etc.; an spás díreach taobh amuigh den líne sin
glaoch nó ordú, chun dul faoi bhráid cúirte
tástáil (triail an deoch seo; sin é an áit a raibh an triail orthu); iarracht a dhéanamh ar (thriail sé éirí); cur faoi éisteacht cúirte (cás a thriail)
cosc cúirte ar ghníomh áirithe