DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
prionsabal nach gá a chruthú
ceartú, tabhairt chun cruinnis; ceartú thar mar is gá (ná bí i gcónaí ag beachtú orm)
níos mó ná an cothrom, tuilleadh; níos mó ná a ceapadh nó mar is gá; fás, biseach; iomarca (breis ualaigh)
substaint mhiotalach a fhaightear in aolchloch, cailc, marmar agus coiréal (Tá gá ag daoine agus ag ainmhithe le cailciam chun a gcnámha agus a bhfiacla a neartú)
gá, riachtanas (níl aon chall leis; ní call duit labhairt); ceart, éileamh (níl aon chall agat dó, chuige)
easpa, gá, díth (tá ceal airgid air)
gá géar, dithneas, práinn
fórsa míleata a fhónann nuair is gá
aire, freagracht (cúram tí, cúraimí stáit); clann, teaghlach (lánúin gan chúram); dualgas, diúité (ag freastal ar mo chúram féin); gá (níl aon chúram agam de)
díobháil, caill; easpa, gá (díth céille; cad tá de dhíth ort?)
go leor, a oiread agus is gá (de rud)
gá (easpa airgid a bheith ort); díth nó ceal (easpa céille)
fórsa iomarcach (rinne sé éigean air; slad is éigean) gá, riachtanas (rud ab éigean a dhéanamh)
úsáid, seirbhís; gnó, diúité, obair (tá sé in aois feidhme); éifeacht (an dlí a chur i bhfeidhm); iarracht (feidhm a thabhairt ar rud); gaisce, aicsean (fear feidhme); gá, riachtanas (an rud atá d'fheidhm ort, níl feidhm dom a rá)
an córas sa Mheánaois faoina raibh ar thionóntaí troid dá dtiarnaí talún nuair ba ghá é
is gá nó is riachtanach (rud nach foláir a rá); caithfidh (go)(ní foláir dom imeacht, ní foláir nó ba bhreá an fear é)
sleá bheag; ceann de na hingne géara ar chrúb éin nó ainmhí; líne sholais (gá gréine); líne ó lár ciorcail go dtí an imlíne; duán báid
gá (tá ganntar leis; ní ganntar duit é)
duine a bhfuil sé de chúram air geata a oscailt agus a dhúnadh mar is gá
an obair a bhíonn ar siúl ag duine de ghnáth (do ghnó a dhéanamh); feidhm, cás (gnó do dhochtúir é); obair thráchtála (gnó a chur ar bun); gá, riachtanas (tá gnó agam díot; níl gnó agam leis); cúis, cúram (déanamh do ghnó de rud a bheith agat); gnáthchúrsaí (gnóthaí an tsaoil); obair, déantús, cúram (gnóthaí Dé)
farasbarr, breis, barraíocht; níos mó ná mar is gá nó mar is ceart; buntáiste, ceannas; mórchúis, teanntás
duine a ghníomhaíonn thar ceann duine eile, nó atá i gcéim díreach faoi, agus a ghlacann a áit nuair is gá é (leasrúnaí, leasrí); a thaispeánann gaol a éiríonn as athphósadh tuismitheora (leasathair, leasiníon)
múineadh, teagasc; treoir nó ordú scríofa ó dhochtúir chun cógas a ullmhú, leigheas; liosta de na nithe agus de na treoracha is gá chun bia éigin a ullmhú
a bhfuil gá leis, nach féidir déanamh gan é
gá; rud riachtanach (riachtanais na beatha)
deannach, cré, láib, ola, gréisc, nó smál ar bith eile a thruaillíonn rud i gcaoi gur gá é a ghlanadh; (le caint, smaointe etc.) gáirsiúlacht; (le talamh) fiaile; ceobhrán, brádán (salachar báistí)
lúb reatha ar cheann rópa nó corda agus nach gá ach tarraingt a bhaint aisti chun í a fháscadh; fáinne; leicneán
áis, gléas, plean; acmhainn (múineann gá seift; níl aon seift sa duine bocht)
prionsabal nó riail aitheanta; ráiteas nach gá a chruthú
triomach scornaí de bharr gá a bheith ag duine le deoch; dúil láidir; airc, craos
gá, riachtanas, a bheith le (teastaíonn cabhair uaim; sin a bhfuil ag teastáil)