DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
réidh le baint (mar arbhar) nó le hithe (mar úll); gasta, cliste (súil aibí)
buille siúil, oibre, etc., deas réidh
bealach réidh crua a ngluaiseann feithiclí air ó áit go háit
furasta a bhriseadh ar nós briosca; tirim crua (sneachta briosc); beoga (glór briosc); réidh; réchúiseach
go, go dtí, i dtreo (dul chuig, chun, duine); maidir le, i dtaobh, i leith (go maith chuig Laidin, chun Laidine); le haghaidh (réidh chun bainte; cad chuige é sin?); oiriúnach i gcomhair (má bhíonn an lá chun féir); i mbun (cliste chun oibre); ar tí (bhí mé chun é a rá léi)
leibhéalta, réidh (talamh cothrom, meá chothrom); measartha, cóir (lá cothrom oibre, luach cothrom saothair); féaráilte (bí cothrom leis anois)
miotal geal gléigeal nach dtagann smál ná meirg go réidh air
díbirt as nó cosc ó (cuireadh den pháirc iad; chuir sin den ól é); fáil réidh le (chuir sí an slaghdán di); stad de (cuir díot an gol); imeacht (cuir díot!)
foinse dóchais, marc; duine ar féidir é a thrust nó dul dian air (ní dóithín réidh duit mise)
fáil réidh le rud, caitheamh síos; earraí spártha a chaitheamh ar mhargaí iasachta faoi bhun a luacha
machaire réidh leibhéalta
aghaidh, an chuid den aghaidh os cionn na súl; aghaidh aon ruda, dromchla réidh; tóin (éadan bairille); ceann (éadan boird, dhá éadan an halla)
a mhaireann i bhfad; sochma, réidh, socair
a bhfuil geall maitheasa ann; réidh le dul i ngeall ar rud
substaint a ghreamaíonn rudaí dá chéile; substaint is féidir a chogaint go mall réidh (guma coganta)
in ord, socair, réidh; néata, galánta, dea-ghléasta; oilte, áiseach
briathar aitheantais nó aicmithe (is é féin atá ann; ní hé Brian é; dá mba mise thú; ní hionann iad; ní gorm atá sé; an cnoc is airde is é is fuaire; ní liomsa é; is amárach a thiocfaidh sé; ní go réidh a scar sé leis; ó d'imigh tú is ea a tharlaigh sé; ní den dream sin mé; an gloine é? is ea)
seomra chun fáil réidh le fearadh an choirp
modh clóbhuailte ó dhromchla réidh
meáchan a luascann go réidh anonn is anall ar cheann slaite (mar a bhíonn i gcloig áirithe)
achar fairsing réidh talún; páirc
áit nach bhfuil cothrom réidh; éagóir, leatrom
áit réidh; léana, réileán
a dhéanamh réidh, glanadh; achrann a fhuascailt (snáth a réiteach); deasú, ullmhú, cur in ord (gruaig a réiteach); freagairt, fuascailt (ceist, argóint, a réiteach); aontú (ní go maith a réitíonn siad le chéile); dul síos (le) (ní réitíonn an bia sin liom)
calóg, slisne, scealpóg; cineál carraige a scoilteann go réidh
gluaiseacht go réidh ar na cosa gan a bheith ag rith; an ghluaiseacht féin (siúl fada); taisteal (ag siúl na tíre; ar mo shiúlta; lucht siúil); satailt (ná siúil orm); luas (bhí siúl fúthu)
a ritheann (mar uisce); a shnámhann nó a shleamhnaíonn (go réidh)
ciúin, réidh, gan chorraí; ar sos, ar suaimhneas (farraige, aimsir, shocair; fan (go) socair); socraithe (bhí sé socair agam dul ann); réidh, críochnaithe (tá an duine bocht socair)
a ghluaiseann go réidh; furasta a aistriú nó a chorraí; athraitheach, neamhbhuan; ar fáil go réidh, áisiúil (má tá sé soghluaiste agat); géilliúil, réasúnta (páiste soghluaiste)
a tharlaíonn go réidh is go nádúrtha, de shaorthoil duine fein
siúl anonn is anall, spaisteoireacht go réidh
machaire réidh gan chrainn i dtuaisceart na réigiún artach
toilteanach (go hullamh agus go héasca); réidh (ullamh chun imeacht); fonnmhar; críochnaithe (an bhfuil tú ullamh leis fós?)