TORTHAÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
hé intr focal a léiríonn iontas nó áthas, nó a tharraingíonn aird ar rud
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
cúis (cás dlí, cúirte); drochdhóigh (sa chás ina bhfuil sé); scéal (is bocht an cás é); ábhar imní (ní hé sin is cás liom; i gcás idir dhá chomhairle)
cad é an duine nó an rud (cé hé sin? cén chaoi a bhfuil tú?)
ciall nó brí áirithe a bheith le rud; léiriú, míniú (ní hé sin a chiallaíonn an focal)
go fóill, le teacht (tá sé luath fós, déanfaidh sé fós é); arís, chomh maith leis sin (agus ceann eile fós, níos deise fós); mar sin féin (ach fós, ní hé féin a dúirt é)
corraí (ní raibh hob ná hé as); iarracht (thug sé hob ar éirí)
briathar aitheantais nó aicmithe (is é féin atá ann; ní hé Brian é; dá mba mise thú; ní hionann iad; ní gorm atá sé; an cnoc is airde is é is fuaire; ní liomsa é; is amárach a thiocfaidh sé; ní go réidh a scar sé leis; ó d'imigh tú is ea a tharlaigh sé; ní den dream sin mé; an gloine é? is ea)
rud a chur á dhéanamh (d'ordaigh sé dóibh dul abhaile); leagan amach nó síos (ní hé sin a d'ordaigh an dochtúir dom); ceapadh (mar a d'ordaigh Dia dúinn); moladh (ní ordóinn duit a leithéid); aithne, ceangal (rud a dhéanamh ar ordú duine, le hordú ó dhuine); staid, bail (tá an t-eallach in ordú maith)
screamh (scim ar fhiacla, scim aoil); imní (ní hé sin atá ag déanamh scime dom)
pian, taom tinn (tinneas cinn, droma); cráiteacht (tinneas croí); buairt (ní hé atá ag cur tinnis air); breoiteacht (tinneas farraige); íona tuismidh (tinneas clainne; tinneas lao)