TORTHAÍ
IN FOCLÓIR GAEILGE—BÉARLA
téigh amach ar, v.i. 1. Go out by, pass out through. Dul amach ar dhoras, to leave by a door. Chuaigh siad amach ar bhearna sa bhalla, they went out through a gap in the wall. 2. Get on to, become cognizant of. Nuair a chuaigh mé amach ar a shlí, when I got to know his ways. Is deacair dul amach ar an intinn atá aige, it is hard to grasp his mentality. Ní rachaidh tú amach ar a rún, you won’t penetrate his secret. Ní rachadh an saol amach air, nobody could fathom him. 3. Be reported about. Má théann an scéal sin amach ort, if that story gets out about you. Chuaigh sé amach air go raibh léann aige, he got the name of being a learned man.
ABAIRTÍ
IN FOCLÓIR GAEILGE—BÉARLA
Má théann sé ~ ort go bhfuil airgead agat, if it gets abroad that you have money.
Chuaigh sé amach ar an doras, he went out by the door.
Bhí a chroí ag dul amach ar a bhéal, his heart was in his mouth.
Dul (amach) ar an ~, to go out into deep water, on the deep (sea).
Rún gan ~ amach air, unrevealed secret.
Bithiúnach gan ~ amach air, undetected villain.
Sa chéad, ar an gcéad, ~ amach, in the first instance.
Má théann an gháir sin amach ort, if people hear that about you.
Chuaigh ~ amach air (go), it was rumoured of him (that).
Dul (amach) ar ~, to retire on pension.