Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
tíreolaíocht
tírghrá
tirim
tirimghlanadh
tíriúil
tír-raon
tithíocht
titim
titimeach
titimeas
tiúb
tiúba
tiúbar
tiubh
tiubhlach
tiúchan
tiúilip
tiúin
tiúnadh
tiús
tláith
tláithíneach
tláithínteacht
titim could be a grammatical form of:
tit »
titim bain2 teacht anuas nó bualadh ar an talamh; tabhairt uaidh (ag titim as a sheasamh); teacht anuas (fearthainn ag titim); ísliú (an ghrian ag titim siar; dá mbeadh praghsanna ag titim); maolú (an ghaoth ag titim); teip (thit sé go mór le bliain; titim siar, ar gcúl); bású (thit na mílte sa chath) ► titim amach bruíon (le duine); tarlú (cad a thit amach?) ► titim cainte leagan cainte, abairt ► titim focail rith nó sciorradh focail ► titim ar teacht anuas ar (is orm a thit an obair); teacht ar (níor thit néal orm) ► titim chun dul chun (ag titim chun feola, chun suaimhnis) ► titim i ísliú ó staid go staid eile (titim i laige, i bpeaca) ► titim le teacht chuig (is leat a thitfidh an áit)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
titim (de chapall, etc.)
titim nó truip bheag trí bharr coise a bhualadh ar rud éigin
rud a imeacht uait nó a bheith ar iarraidh (radharc, airgead, a chailleadh); gan a fháil (chaill mé an tAifreann); titim ar gcúl (cailleann an clog sin nóiméad sa lá); teip i gcluiche nó i gcomórtas; bás a fháil (ó cailleadh m'athair)
titim ghránna; timpiste
titim ghearr fearthainne nó sneachta; radadh, crústach (cith cloch, cith piléar)
titim nó cailleadh cleití
comhtharlú, rud a thitim amach i gcomhthráth le rud eile trí sheans
duine a chur chun báis ar chroch le rópa a chur timpeall a mhuiníl agus ligean dó titim; cur suas ar thairne, crúca etc. (pictiúr, pota, a chrochadh; seol a chrochadh); tógáil, ardú (ancaire a chrochadh; croch leat é); scaipeadh, imeacht as (chroch an ceo; croch leat!)
déanamh, dealramh (i gcruth duine; cur cruth ort féin); bail, staid (bhí sé i gcruth titim); modh, dóigh (i gcruth is go)
titim throm (fearthainne, sneachta)
scaipeadh, leá, titim as a chéile; scaoileadh
ba bheag nár (dóbair dom titim, go dtitfinn, nár thit mé)
leacht a ligean amach as árthach nó a ligean isteach in árthach eile; sileadh (ag doirteadh deor, fearthainne); ligean do leacht sceitheadh nó titim; caitheamh (dhoirt sé a neart)
íonú a dhéanamh ar leacht trí ghal a dhéanamh ar dtús de le teas agus ansin an ghal a fhuarú chun leacht a dhéanamh ar ais di (is mar sin a dhéantar fuisce agus poitín); ligean do leacht titim ina bhraonta
sconna mór uisce ag titim le haill
gan a bheith ag aontú, titim amach (le duine)
imeacht ó áit nó ó rud; ligean do rud fanacht, nó é a chur, mar a bhfuil sé (doras a fhágáil dúnta; fuílleach a fhágáil); titim siar, teip (fágadh sa rás é); cur nó gan a chur san áireamh (fágann sin gur fíor é); laige, locht (tá fágáil éigin ann); geasa (d'fhág sé na fágálacha sin orainn)
aire, coimhéad (faire na hoíche); breathnú, féachaint; bheith ag súil le rud (ag faire ar bhus); bheith ar tí nó i riocht rud a dhéanamh (ag faire ar thitim); tórramh
titim i dtalamh nó i mbóthar, ísleán; dronn (ar dhuine, ainmhí)
éagobhsaí, i riocht titim
trom as a bharr, ar forbhás, ag faire ar thitim; (le duine) lag, breoite
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
duine ar féidir leis roinnt rudaí a choinneáil ag gluaiseacht san aer gan ligean d'aon cheann acu titim
talamh, urlár (titim ar lár); leath slí idir an dá thaobh nó an dá cheann (lár líne; lár na páirce, lár an chiorcail); croí (trí lár mo chléibh, i mo lár); coim, básta (crios thart faoina lár)
titim, suncáil
maide láidir a chuirtear mar chosaint le balla nó cruach nó rud ar bith mar sin atá i mbaol titim
plab (titim de phleist in uisce); duine nó rud liobarnach, silteach, gan bhrí
múchadh (plúchta ag an toit); titim go trom (ag plúchadh sneachta); brú, pacáil (halla plúchta le daoine); asma, múchadh
núicléis adamhacha a thitim ó chéile agus radaíocht a theacht astu
aon ní atá marcáilte go rialta agus a úsaidtear mar chaighdeán tomhais (mar shampla, teirmiméadar); sraith nótaí ceoil ag éirí nó ag titim agus áirithe thomhaiste eatarthu; toisí pictiúir, cuspa, plean, etc., tarraingthe i gcoibhneas leis an rud féin (mar shampla, cuspa d'fhoirgneamh ar scála, mapa tarraingthe ar scála 1" in aghaidh an mhíle)
an craiceann a bhaint nó a thitim de rud; nochtadh (trá ag scamhadh); bearradh, snoí, líomhadh, plánáil
urlacan; uibheacha síl a scaoileadh; brúchtadh, cur thar maoil (abhainn ag sceitheadh); scéal, rún etc., a scaoileadh amach; titim as a chéile (sceith an aill, an balla); scamhadh
(le huisce etc.) titim ina bhraonta; (le hallas etc.) cur (sileadh súl, fola); draenáil (talamh a shileadh); crochadh (a gruaig ag sileadh léi); filleadh (tá an mhallacht ag sileadh air); lagú (silte ag an ocras; an dream bocht silte); braon, ábhar (sileadh i gcneá)
an domhan (neamh agus talamh); uachtar crua an domhain os cionn uisce nó faoi uisce (titim ar an talamh; chuaigh an long i dtalamh; poll faoi thalamh); ithir, cré (talamh méith; an talamh a leasú); críoch, tír (talamh na hÉireann, ar thalamh an domhain); maoin talún (tiarna talún; tá teach is talamh aige); ball, spota (talún); bonn, bunús (ar thalamh slán)
titim amach (tharla tionóisc dom; ó tharla anseo tú)
i mbaol titim; tugtha do thitim
an tráth ó mheán lae go titim oíche
tuirlingt; titim, meath (turnamh cathrach, turnamh lae)
ruathar, ionsaí; titim, leagan (baineadh turraing asam); tubaiste
