DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an chuid tosaigh den cheann; an chuid tosaigh den rud (aghaidh tí, aghaidh aille)
barr géar cnoic nó sléibhe; balla cinn tí a bhfuil barr triantánach air; aill; cúinne; ciumhais, imeall; tosach sciorta
imeall, scéimh (bruach abhann, bruach aille, bruach cathrach); cóngaracht (ar bhruach cogaidh); at (tá bruach ar mo shúil)
ar crochadh; ardaithe; ard, géar (aill chrochta, cosán crochta)
áit le dreapadh in aill; seilf, scoilt; strapa nó céimeanna chun dul thar chlaí
dul suas rud, go minic, leis na lámha agus leis na cosa (dreapadh aille, dréimire)
béal géar (scine nó airm eile); fuadar (faobhar cainte a bheith ort); ciumhais, scéimh (faobhar aille); arm géar (bás le faobhar)
seilf nó binse cúng ag gobadh amach ar aill etc.
ceann de na rudaí crua geala sa bhéal a dhéanann cogaint ar bhia; aon ní cosúil le fiacail (fiacla círe, fiacla sáibh); scéimh, ciumhais (fiacail aille)
cló, cruth; foirm, íomhá (i bhfíor Dé a cruthaíodh sinn); comhartha (fíor na Croise); cuma, cruth (fíor na hoibre a chur ort féin); imlíne (fíor na spéire); ciumhais (fíor aille)
faobhrach, biorach (scian ghéar, biorán géar); uilleach, rite (coradh géar, aill ghéar); pianmhar (buille géar); tréan (solas géar); goilliúnach (focal géar); searbh (blas géar); aibí, grinn (súil ghéar, intinn ghéar); gasta (siúl géar); díocasach (coimhlint ghéar); an-ghar do (dul géar ar an gcúinne); cleasach (ceannaí géar)
torann a thagann ar ais ó aill nó ó éadan balla nó ó chúl uaimhe
préachán beag a thaithíonn aillte mara
bruach crochta (ar scéimh na haille)
urlacan; uibheacha síl a scaoileadh; brúchtadh, cur thar maoil (abhainn ag sceitheadh); scéal, rún etc., a scaoileadh amach; titim as a chéile (sceith an aill, an balla); scamhadh
gualainn aille atá deacair a dhreapadh; céimeanna thar bhalla nó chlaí
stacán carraige, aill ard
poll mór isteach faoi aill