Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
araltas
arán
arann
aranta
araon
áras
árasán
arbhar
arc
ard
ard-
ardaitheoir
ardán
ardchathair
ardchéim
ardchlár
ard-deoise
ardeaglais
ardeaspag
ardfhear
ardfheis
ardintinneach
ardléann
arbhar fir1 coirce, cruithneacht, eorna agus a leithéidí; grán a bhfuil bia ann
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
réidh le baint (mar arbhar) nó le hithe (mar úll); gasta, cliste (súil aibí)
duine sí a mbeadh eagla ar pháistí go gcasfaí orthu san oíche é; fear bréige le héin a scanrú as gort arbhair
duine a bhaineann rud as an talamh nó a phiocann rud den talamh nó de ghas nó de chraobh; inneall a bhaineann arbhar
dornán páipéar etc.; ualach droma arbhair etc.; rudaí ceangailte i gceann a chéile le sreangán nó i bpáipéar
baint arbhair
ar dhath buíocáin nó óir nó arbhair aibí
tarraingt de dhorn nó d'arm ar dhuine nó ar rud; tarraingt speile in arbhar; tarraingt rámha in uisce; iarracht snámha; preabadh croí nó cuisle; bualadh cloig (ar bhuille a haon); caill, dochar (is mór an buille orthu é)
dealú crotail ó ghráinne arbhair; doirteadh (ag cáitheadh báistí, allais); bualadh, spíonadh (cáite ag an obair)
crotal (arbhair); gráinne nó blúire beag, calóg, cáithnín
gráinne beag éadrom (calóga sneachta, arbhair)
an chuid de chos an arbhair a fhanann sa talamh tar éis a bhainte; cos arbhair nó féir; feadán caol déanta as páipéar nó plaisteach trína ndiúltar deoch
uirlis le lann chuartha agus doirnín beag chun féar, arbhar etc. a bhaint; an giall íochtair (corrán géill)
cos agus ceann arbhair; bior, spíce
cineál arbhair a úsáidtear mar ábhar leanna agus biotáille
féar nó arbhar óg
síol arbhair; grán, arbhar (mála gráinne); blúire de ghaineamh nó de shalann nó d'aon ábhar garbh mar sin; tomhas beag (gráinne siúcra); snáithe (adhmaid, cloiche) (i gcoinne an ghráinne)
síol arbhair; arbhar go ginearálta (gort gráin; grán agus glasraí); millíní luaidhe le scaoileadh as cartús i ngunna (púdar agus grán); liathróidí beaga ar a n-iompaíonn seafta i meaisín (grán iompair)
garraí cois an tí ina gcoinnítear cruacha féir agus stácaí arbhair
arbhar meilte ina phúdar (min choirce, min bhuí)
planda arbhair a mbíonn grán beag biamhar air
áit ina meiltear arbhar; áit ina ndéantar earraí le hinnealra; meaisín ina mbrúitear agus ina meiltear rudaí
uirlis feirme agus beanna air le féar nó arbhar a thógáil; pointe mullaigh seoil
grán mínmheilte cruithneachta nó arbhair eile; bláth; scoth (plúr na mban)
fiaile faoi bhláth buí a fhásann trí arbhar
dornán arbhair faoi cheangal
cineál arbhair a ndéantar arán as i dtíortha áirithe
ribe féir, gas arbhair, sop tuí
an chuid de phlanda, crann etc., as a bhfásann plandaí nua; gráinne arbhair nó cnó etc.; sliocht, cine (síol Éabha)
sraith (féir, arbhair etc.); triopall ar crochadh (slaodanna gruaige); scailp, babhta, néal (slaod tinnis, slaod codlata); rafta
cuaille, bacán; cruach (arbhair)
beart punann arbhair curtha ina seasamh le chéile chun triomaithe
uirlis chun arbhar a bhualadh leis an lámh
fuíoll arbhair bhuailte a úsáidtear mar easair d'ainmhithe nó mar dhíon tithe, cochán
