DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
a bhaineann le hainéistéise
a bhaineann le hainmhithe, ar chuma an ainmhí; brúidiúil
faoi ainriail, a bhaineann le hainriail
cosúil le hairgead nó a bhaineann le hairgeadas; proifideach
a bhaineann le háit nó le ceantar ar leith
lán alt; a bhaineann le hailt
a bhaineann le haon, an chéad (an t-aonú lá)
a bhaineann linne (ár muintir, ár dtír)
a bhaineann nó atá gaolmhar le hathair; sinsearach
cur isteach ar, teagmháil do; ceangal nó gnó a bheith ag rud le rud eile (ní bhaineann sé liom)
ag baint (le), a bhaineann (le)
duine a bhaineann rud as an talamh nó a phiocann rud den talamh nó de ghas nó de chraobh; inneall a bhaineann arbhar
atá ina bean (banchléireach, bangharda, banphrionsa); a bhaineann le mná
cosúil le bean, mar a dhéanfadh bean; a bhaineann le mná
duine baineann fásta; céile mná
a bhaineann libhse (bhur mbailte, bhur ndaoine)
a bhaineann le beatha nó le rudaí beo
eolaíocht a bhaineann le rudaí beo, plandaí chomh maith le hainmhithe
madra baineann; striapach nó sciolladóir (mná)
an fad ama a bhaineann sé as an domhan dul timpeall na gréine; 365 lá nó 52 seachtain nó 12 mí
beithíoch baineann, bearach
páiste baineann; bean óg shingil; seirbhíseach mná (cailín aimsire)
a bhaineann leis an gcroí
a bhaineann leis an Eaglais Chaitliceach
ainmhí mór Astrálach le heireaball fada agus a chosa deiridh chomh láidir sin go dtig leis léim mhór fhada a thabhairt (Iompraíonn an ceann baineann a rudaí óga i bpóca faoina bolg)
caint, urlabhra (chuir sé canúint orm); modh cainte a bhaineann le ceantar nó le haicme ar leith (canúint Chonamara); tuin, modh foghraíochta (canúint ghalánta ar a chaint)
a bhaineann le cineál aigéid a fhaightear in ola ghuail agus a úsáidtear mar dhíghalrán (aigéad carbólach)
a bhaineann le cúrsaí saoránach (cogadh cathartha)
éan baineann de chineál ar bith, go háirithe d'éanlaith chlóis
brainse den mhatamaitic a bhaineann le línte, uillinneacha, cearnóga, dronuilleoga etc.
lon dubh baineann; cailín álainn
a bhaineann le ré órga na Róimhe nó na Gréige; seanbhunaithe, traidisiúnta
a bhaineann le hamharc agus le héisteacht (áiseanna closamhairc)
a bhaineann le coilíneacht
beithíoch baineann bliana
a bhaineann leis an gcolainn, gnéasach
a bhaineann leis an am céanna, a bhí ann san am céanna
leanúnach, gan bhriseadh (post cónaitheach, ag caint go cónaitheach); a bhaineann le cónaí
fíoch feirge; craos, cíocras (confadh ocrais, confadh chun feola); drochghalar inchinne a thagann ar mhadraí agus ar ainmhithe eile agus a thig leis an duine a thógáil uathu má bhaineann siad greim as
a bhaineann leis an gcorp (pionós corpartha)
muc bhaineann atá ina máthair áil
an t-aon bheach bhaineann a bheireann uibheacha i gcoirceog
cosúil le cré nó a bhaineann léi