EXACT MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
fios fir a bhfuil foghlamtha agus tuigthe ag duine, a bhfuil ar eolas ag duine; eolas, tuiscint, nádúrtha nó osnádúrtha (bean feasa); lorg, iarraidh (fios a chur ar dhochtúir)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
ceal feasa nó eolais; dúire intinne
an fios a thugann an teanga agus uachtar an bhéil faoi rud a bheith milis nó searbh nó maith le hithe nó le hól; tuin gutha, an tslí a labhraíonn duine (blas cainte); faic, dada
fios a fháil le teagmháil méar (cuisle a bhrath); fios ruda a fháil trí na céadfaí (bhraith sé ag teacht iad); féachaint (ag brath na tíre); spiaireacht a dhéanamh ar (duine a bhrath); cuimhneamh, smaoineamh (bhí mé ag brath imeacht); súil a bheith agat le rud (ag brath leis, ag brath ar a fháil); do sheasamh a bheith ar dhuine nó ar rud (ag brath ar an déirc; ná bí ag brath ormsa)
cén ceann nó duine díobh (cé acu is fearr leat? níl a fhios agam cé acu)
moladh nó cúnamh i bhfocail a thugtar do dhuine nuair nach bhfuil a fhios aige cad is ceart dó a dhéanamh (glac mo chomhairle); treoir, tionchar (fanacht ar chomhairle d'athar); gasra a thagann le chéile chun ceisteanna a phlé agus socruithe a dhéanamh (comhairle baile, comhairle cathrach)
marc (comhartha cluaise, comhartha ceiste); nod a thugann rud le fios (rinne sé comhartha dom); tuar a léiríonn rud atá le teacht (comhartha fearthainne); rian, cosúlacht (comhartha scine; ní bhfuair sé ach comhartha); aird, ceann (ná tóg aon chomhartha de); fógra, méar eolais (comharthaí bóthair); rian aitheantais (comharthaí aithne, comharthaí sóirt)
i bhfios do chách, go poiblí
éisteacht gan fhios le caint á scaoileadh
duine a imríonn draíocht, draíodóir; tairngire, fear feasa; cleasaí
mír fhaisnéiseach a úsáidtear leis an gcopail (bean is ea í; tá a fhios agam nach ea; ní hea, ach is ea a chaill mé é)
teacht saor as guais éigin; imeacht gan fhios, teitheadh, sleamhnú leat
(leis an gcopail) tá a fhios ag
fios, aithne, tuiscint; faisnéis (oifig eolais); treoir (eolas na slí; réalta eolais)
fios scéil, tuairisc, eolas; insint; lorg eolais
fear nó bean feasa, fáidh; (sa ghramadach) foirm den bhriathar a léiríonn an gníomh a bheith le teacht
níl, ní raibh, a fhios agam (ní fheadar cá bhfuil, cá raibh, sé)
níl, ní raibh, a fhios againn
eolas, léann (duine a bhfuil foghlaim air); fios ruda nó fios conas rud a dhéanamh a fháil (ag foghlaim léitheoireachta, snámha); múineadh (rud a fhoghlaim do dhuine); dul trí rud (ag foghlaim an bháis)
bun, bonn; bunphrionsabal (foras feasa); staidéar, socracht, cónaí (níor tháinig suí ná foras air); fondúireacht, institiúid
ádh, seans, rath; saibhreas; a bhfuil i ndán do dhuine (mar a thuarann fear nó bean feasa dó)
rud nach leat féin a thabhairt leat gan fhios don té ar leis é, gadaíocht
eolas, fios (cur in iúl dó é); treo, treoir (bhíomar ar an iúl céanna); aird, aire (d'iúl a bheith ar an obair)
tabhairt le fios, cur i gcéill
teagasc; dea-iompar, fios do bhéas (bíodh múineadh ort); ceacht le foghlaim (sin é an múineadh a bhainim as)
mistéir; scéal nach bhfuil a fhios ach ag duine amháin nó ag fíorbheagán daoine; beartú, intinn (tá rún agam dul ann); tairiscint fhoirmiúil os comhair cruinnithe (rún a mholadh, a rith); grá geal, leannán (a rún mo chroí)
duine a bhíonn fostaithe faoi rún chun eolas a bhailiú, go háirithe faoi chúrsaí míleata; duine a fhaireann daoine eile gan fhios
an bealach ina gcuirtear obair oilte i bhfeidhm; scil theicniúil, fios ceardaíochta
fios bealaigh nó slí, díriú (faoi threoir an mhúinteora; ag imeacht gan treoir); gléas tomhais (treoir luais); gluaiseacht (níl treoir ná tapa ann)
fios do shuímh a chur, go háirithe le compás