TORTHAÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
sagart fir1 pearsa in ord beannaithe a bhfuil údarás aige seirbhísí eaglasta agus sacraimintí a riar; duine den chléir, ministir ► sagart óg séiplíneach
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
mír chinnteachta roimh ainmfhocal san uatha (an fear, an bhean, an áit sin; an Bhóinn; an Spáinn; bean an fheirmeora, teach an tsagairt)
fear a bhfuil clann aige; duine dár sinsear (ár n-aithreacha romhainn); seanóir (aithreacha na cathrach); sagart (an tAthair Ó Riain); Dia (an tAthair an Mac agus on Spiorad Naomh)
deartháir nó fear gaoil; comhbhall de chumann; fear (nach sagart) atá ina bhall d'ord rialta; sagart (in oird áirithe)
sagart atá ina bhall de chaibidil ardeaglais na deoise; ball d'oird bheannaithe áirithe
éide gan muinchillí a chaitheann sagart le linn an Aifrinn
sagairt nó ministirí an Chreidimh Chríostaí
feidhmeannach oifige a thugann aire do cháipéisí, do chuntais etc.; feidhmeannach cúirte nó rialtais áitiúil (cléireach baile); feidhmeannach eaglaise a fhriothálann ar an sagart agus ar chúraimí an tsagairt
ball éadaigh seachtrach le muinchillí; éide sagairt; brat (cóta péinte, cóta tarra)
pearsa eaglaise atá níos ísle i gcéim ná sagart
éadach, éadaí; culaithirt ar leith (mar a chaitheann saighdiúirí nó banaltraí nó sagairt)
foirm ghramadúil d'ainmfhocal a thagann faoi anáil focail eile agus a léiríonn tríd an bhfoirm sin an tionchar atá ag an bhfocal eile air nó an gaol atá eatarthu (teach an tsagairt, muintir na tíre, lucht leanúna, Sráid Uí Chonaill, trasna na Bóinne, timpeall na háite, ag ól dí)
ball éadaigh faoi mhuinchillí a chaitheann fir faoina gcóta; ball cosúil le léine scaoilte a chaitheann sagart ag léamh Aifrinn
línéadach bán ar ghuaillí sagairt i gcomhair Aifrinn
sagart nó ministir a dhéanamh de dhuine i searmanas eaglaise; rí a chorónú; ordú, socrú; maisiú, cóiriú
an ola a chuireann sagart ar dhuine i mbéal báis
ceantar eaglasta faoi chúram sagairt
glacadh le duine mar chéile (phós Máire Seán); lánúin a cheangal le chéile mar fhear is bhean (an sagart a phós iad); bainis, searmanas an phósta (dul ar an bpósadh)
sagart Giúdach nó múinteoir ar dhlí na nGiúdach
stíobhard; duine i mbun airgid i gcumann; sagart paróiste in Eaglais na hÉireann
oifig nó gairm an tsagairt
caint nó aitheasc a thugann sagart uaidh le linn Aifrinn, etc.
stráice fada éadaigh a chaitheann sagart aniar thar a mhuineál
bun; foinse; scríbhneoir; eolaí; ábhar (údar sagairt); bunús (scéal a bhfuil údar leis); cúis (bhí údar gearáin, gáire, againn)