Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
deisiúr
deisiúrach
deismíneach
deismir
deismireacht
déistin
deo
deoch
deochadh
deoidh
deoin
deoir
deoiríneacht
deoise
deolchaire
deonach
deontas
deonú
deorach
deoraí
deoraíocht
deoranta
déroinnt
deoch bain leacht le hól (uaireanta deochanna meisciúla seachas deochanna boga ar nós líomanáid); leacht níocháin nó datha ► ar deoch ar meisce, súgach
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
deoch a dhéantar as feoil nó glasraí a bhruith in uisce, súp, sú
glactha leis nó curtha i bhfeidhm ag aon taobh amháin (dí-armáil aontaobhach)
an oscailt sa cheann trína nglactar isteach bia agus deoch agus trína ndéantar glórtha; oscailt nó bealach isteach (béal mála, béal uaimhe, béal gleanna); caolas farraige (béal Árann); imeall nó faobhar (béal cupa, béal scine); duine a dhéanfadh caint de shórt áirithe (is tú béal na céille)
deoch mheisciúil a dhéantar as braich
deoch láidir ar nós fuisce nó branda
rud a chur i do bhéal féachaint cén blas atá air; beagáinín de bhia nó de dheoch
súilín beag aeir ar uisce nó deoch, bolgán, boilgín
lán béil de dheoch; braon beag le hól
fáscadh nó luí ar rud (cnaipe a bhrú; brúigh síos sa mhála é); sá romhat nó uait (brúigh isteach an doras); plód (brú mór daoine); mionú le meáchan nó le buillí (prátaí a bhrú); tathant (ag brú dí ar dhuine); srianadh (brúigh fút an fhearg)
árthach gloine a bhfuil scóig air agus a gcoinnítear deochanna ann
deoch the déanta as pónairí meilte rósta an chrainn chaife (a fhásann i dtíortha teo); bialann bheag
bheith gléasta i (éadach, bróga, a chaitheamh); ithe, slogadh (bia, deoch, cógas, a chaitheamh); úsáid (snaois, tobac, a chaitheamh); diomailt, ídiú (ag caitheamh airgid, na haimsire); teilgean, radadh (cloch, dorú, a chaitheamh); scoitheadh, gearradh (léim a chaitheamh, cúinne a chaitheamh); druidim (ag caitheamh ó thuaidh); iallach (cé a chuirfidh an caitheamh orm?); briathar cúnta, á úsáid le briathra eile le riachtanas nó dualgas a léiriú (caithfimid a bheith sa bhaile faoin oíche; caithfear an t-airgead a fháil ar ais)
sórt, saghas (an cineál cainte a bhíonn air); dúchas, mianach (tá cineál an cheoil ann; talamh a thabhairt chun cineáil); (le bia, deoch) sócamas, cóir speisialta; clann (Cineál Eoghain)
púdar déanta as pónairí an chrainn cacao; deoch a dhéantar leis an bpúdar seo (Úsáidtear an púdar freisin chun seacláid a dhéanamh)
an chuid de chos an arbhair a fhanann sa talamh tar éis a bhainte; cos arbhair nó féir; feadán caol déanta as páipéar nó plaisteach trína ndiúltar deoch
coimeád; féachaint i ndiaidh (teach, caoirigh, a choinneáil); cothú (bia a choinneáil le duine; deoch a choinneáil te); stóráil (earraí a choinneáil); gan a ligean uait (greim a choinneáil); srianadh (duine a choinneáil i bpríosún); comhlíonadh (an tsaoire, d'fhocal, a choinneáil)
deoch bhríomhar a dhéantar as toradh
an píobán mór ón scornach go béal an ghoile; oscailt, béal (craos foirnéise, craos gunna); an iomarca bia nó dí (peaca an chraois)
béaloscailte; a bhfuil dúil dhiamhair i mbia nó i ndeoch aige
sábháil (airgead a chur tharat); doirteadh (pota ag cur thairis); síorchaint (tá sí ag cur thairsti ó mhaidin); casadh (roth, long, a chur thart); roinnt (deoch a chur thart); caitheamh, meilt (an lá a chur thart)
coinne, comhluadar (dul i ndáil duine); comhthionól, cruinniú (dáil chomhairle); cruinniú cleamhnais (idir dáil is pósadh); roinnt nó riar (dáil dí); giorracht, cóngar (i ndáil a bheith déanta)
mír a chuirtear roimh fhocal chun contrárthacht bhrí an fhocail sin a léiriú (dí-adhlacadh, díchuimhne)
leacht géar a thagann as an ae sa chorp agus a chuidíonn le díleá; deoch a mbeadh blas géar uirthi; cantal, cancar
an méid a fhanann gan ól de dheoch nó gan ithe de bhia, fuíoll nó deasca; aon rud gan mhaith, an chuid is measa de rud
ar bheagán meáchain, furasta a thógáil nó a iompar; lag (bia nó deoch éadrom); aerach (éadrom sa cheann)
árthach chun bia nó deoch a riar amach
cur (fáilte a fhearadh, cogadh a fhearadh); doirteadh, sileadh (ag fearadh na ndeor); cur isteach (bhí an deoch ag fearadh air); scaoileadh gairr as an gcorp
deoch mheisciúil déanta as sú caor fíniúna
baint glóir as na liopaí le sásamh chun bia, dí etc.
fuath a thabhairt (do); gráin a theacht agat ar rud nó iompú ina aghaidh (d'fhuathaigh an sé deoch)
deoch láidir a dhéantar as sú na heorna, uisce beatha
gairmneach, scairteach (glaoigh ar Sheán; ghlaoigh sé deoch); glao (glaoch ola, glaoch na mara)
ar dhath an fhéir nó an duilliúir ag fás; óg, neamhaibí (adhmad glas); gan taithí (tá an fear bocht glas air); neamhoilte (saighdiúirí glasa); lag i mbrí (deoch ghlas); dorcha liath (flainín glas); liathghorm (súile glasa); lonrach mar chruach (sceana glasa); fuar, gruama (aimsir ghlas); gan substaint (iasc glas)
buille géar boise; deoch ghéar bhríomhar; lasair ghéar (greadóg thine)
dríodar dí nó bia; drochbheoir
fás fiáin nimhiúil agus gas ballach air; deoch nimhiúil déanta as an bplanda
neamh-, mí-, dí- (indíreach)
cumasach, cumhachtach (comh láidir le capall); iomadúil (buíon láidir fear); gustalach (feirmeoir láidir); buan, stóinsithe (bróga láidre; creideamh láidir); deacair a chasadh (goile láidir); dian ar na céadfaí (grian, deoch, láidir); iontach (is láidir nár leagadh mé); ardghlórach, fórsúil (guth, caint, láidir; gaoth láidir)
neamhbhlasta (deoch, blas, leamh); neamhspéisiúil, neamhanamúil (saol, scéal leamh); bog, amaideach
deoch láidir mheisciúil agus í milis blasta go maith de ghnáth
deoch a dhéantar le sú líomóidí is siúcra
mothú go bhfuil do cheann ag teacht thart is thart; speabhraídí (tá mearbhall dí air); buairt aigne (cad tá ag déanamh mearbhaill duit?); botún, dearmad (mura bhfuil mearbhall orm)
mearbhall de thoradh dí (fear meisce, fear ar meisce); mearbhall intinne (meisce chodlata, meisce thobac)
(le deoch) a chuirfeadh meisce ar dhuine
árthach cruinn nach bhfuil domhain agus a gcoinnítear bia nó deoch ann; cúrsa boird (mias oisrí)
tomhaisín dí
gan a bheith, dí-, mí-; díth, easpa
deoch mheisciúil (is daor an t-ól é); claontacht chun óil, ólachán (imithe ar an ól; teach óil); deoch ar bith a shlogadh nó a ligean siar (ól braon tae; ag ól go trom); caitheamh (ag ól tobac)
toradh súmhar milis agus craiceann buí air a fhásann i dtíortha teo; an deoch a bhaintear as an oráiste
deoch de shúlaigh éagsúla, uisce, spíosra, siúcra agus (de ghnáth) biotáille
