Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
íseal
ísealaicme
ísleacht
ísleán
ísliú
isló
ispín
isteach
istigh
istoíche
ithe
itheachán
ithir
iubhaile
iúd
iúl
iúr
jab
jabaire
jabaireacht
jacaí
jacaíocht
jib
isteach dob ón áit amuigh go dtí an áit istigh; in éineacht le (chuir sé punt isteach leis); muinteartha (bheith isteach le duine; bíonn siad isteach is amach le chéile) ► isteach is amach le tuairim is, thart ar ► isteachaigí bígí istigh, isteach libh
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
poll isteach faoi charraig, poll gliomaigh
sruth mór uisce a ritheann isteach i loch nó san fharraige
dhá chnapán bheaga feola ar chúl na sróine a chuireann isteach ar an anáil nuair a atann siad
stopadh srutha i bpíopa nó i gcaidéal trí aer a ligean isteach ann
nach ligeann aer isteach nó amach
corraíl leictreach san aer a chuireann isteach ar chumarsáid raidió agus teileafóin
cosán fairsing idir chrainn isteach go dtí teach mór; sráid fhairsing agus crainn ar an dá thaobh di go minic
taobh isteach amach, taobh síos suas
earra a thugtar isteach thar tír
duine thar tír isteach
an t-aer a thógtar isteach sna scamhóga agus a bhrúitear amach arís; aer (tabhair m'anáil dom); tionchar (faoi anáil an Bhéarla)
beart faoi ascaill; triantán éadaigh curtha isteach in ascaill cóta etc. chun é a líonadh amach
cosc ruda; cur isteach ar rud
teagmháil le; cur isteach ar; tarlú do (bhain taisme dó)
cur isteach ar, teagmháil do; ceangal nó gnó a bheith ag rud le rud eile (ní bhaineann sé liom)
vótáil trí pháipéar a mharcáil agus a chur isteach i mbosca vótála faoi rún
an oscailt sa cheann trína nglactar isteach bia agus deoch agus trína ndéantar glórtha; oscailt nó bealach isteach (béal mála, béal uaimhe, béal gleanna); caolas farraige (béal Árann); imeall nó faobhar (béal cupa, béal scine); duine a dhéanfadh caint de shórt áirithe (is tú béal na céille)
bóthar nó slí; cúrsa le leanúint (bealach aeir, ar bhealach do leasa); áit le dul tríd (bealach isteach); treo (tar an bealach seo); fad slí (i rith an bhealaigh); dóigh, modh (tá a bhealach féin leis)
(le sláinte) feabhas; méadú (biseach ar theaghlach, ar theacht isteach, ar phraghsanna); ús, fuilleamh (deich faoin gcéad de bhiseach ar airgead sa bhanc)
fáscadh nó luí ar rud (cnaipe a bhrú; brúigh síos sa mhála é); sá romhat nó uait (brúigh isteach an doras); plód (brú mór daoine); mionú le meáchan nó le buillí (prátaí a bhrú); tathant (ag brú dí ar dhuine); srianadh (brúigh fút an fhearg)
duine a bhriseann isteach i dteach chun gadaíochta (go mór mór san oíche)
bosca ceoil le cnaipí, agus le boilg a bhrúitear isteach is amach
cur (isteach) ar
gléas rothlánach ar ché nó ar bord loinge le cáblaí troma a tharraingt isteach
cluiche foirne ina gcaitear liathróid mhór isteach i gcochall ardaithe
líne daoine i ndiaidh a chéile ag feitheamh seal chun dul ar bhus nó isteach i bpictiúrlann etc.; scuaine
húda; cába, clóca; faighneog; colg feirge, círín (chuaigh siad i gcochall a chéile); líon nó eangach i bhfoirm póca chun iasc a thabhairt isteach
gabháil le héigean; cur isteach (ar dhuine); griogadh (ag déanamh concais orm a bhí sé)
ísliú síos, dronn a chur ort féin (cromtha le haois); lúbadh anuas (craobh a chromadh); luí isteach ar (chrom sí ar ghol)
tomhas fí focal le leideanna chun teacht ar fhocail a luífeadh isteach i spásanna i gcearnóg
cruinniú idir breitheamh agus lucht dlí leis an dlí a riar; teach cúirte; pálás rí nó banríona (cúirt ríoga); mainéar, teach mór; spás atá iata isteach ag foirgnimh (cúirt caisleáin); réileán imeartha (cúirt leadóige)
caitheamh (chuir sé isteach a théarma); lorg (cur isteach ar phost); teacht salach ar (ná bí ag cur isteach orm)
meaisín a ndeachtaítear litreacha isteach ann
cóiriú, socrú; gléasadh; ullmhú (bia); ceartú in áit (deasaigh isteach liom); díriú, aimsiú (buille a dheasú ar dhuine)
triantán miotail nó adhmaid a chuirtear le rud chun é a fháscadh, nó isteach i rud chun é a scoilteadh
leacht a ligean amach as árthach nó a ligean isteach in árthach eile; sileadh (ag doirteadh deor, fearthainne); ligean do leacht sceitheadh nó titim; caitheamh (dhoirt sé a neart)
an-fhada síos nó isteach (domhain i bhfarraige, sa sliabh); isteach go maith (dul go domhain i scéal); go bunrúta (staidéar, eolas, domhain); siar nó mall (domhain san oíche); deacair a léamh nó a dhéanamh amach (is domhain an duine é)
substaint ar bith a úsáidtear i gcúrsaí leighis; substaint a mhaolaíonn pian nó a chuireann isteach ar na céadfaí, cógas
dúnadh (doras, leabhar, a dhruidim); teannadh (druid isteach leis an tine; druid aníos anseo; druid amach uaim)
comhla, geata, clúid etc. a tharraingt ar rud, iamh; tarraingt le chéile, fáscadh (casóg a dhúnadh); clabhsúr, bailchríoch (dúnadh dáin); líonadh (poll a dhúnadh; dhún an ceo isteach orainn)
brabach, ioncam, teacht isteach; suim, soláthar (fáltas beag airgid)
cur (fáilte a fhearadh, cogadh a fhearadh); doirteadh, sileadh (ag fearadh na ndeor); cur isteach (bhí an deoch ag fearadh air); scaoileadh gairr as an gcorp
tabhairt faoi deara, tógáil ruda isteach leis na súile (ní fhaca sé mé ach chonaic mé é); aithint, meas (fan anois go bhfeicfidh mé); labhairt le (caithfidh mé tú a fheiceáil); cuardach (tháinig sé do m'fheiceáil); dealramh (do)(chonacthas dom nach raibh)
píosa beag gearr de shreang sholeáite a chuirtear isteach i gciorcaid leictreachais chun sábháilteachta
an tríú séasúr den bhliain, i ndiaidh an tsamhraidh; saothar, barr, an tséasúir sin (an fómhar a bhaint, a chur isteach); práinn (oibre)
oscailt i mballa agus gloine inti chun solas agus aer a ligean isteach san fhoirgneamh; paiste solais sa spéir (fuinneoga an lae)
cluiche ina mbuailtear liathróid bheag le clubanna thar réimsí fada talún isteach i bpoill ar phlásóga glasa
ceathrú leasaithe bhagúin agus, uaireanta, páirt den chliathán isteach léi
oscailt i gclaí nó i bhfál le dul isteach nó amach tríd cosúil le doras; bac slí is féidir a dhúnadh agus a oscailt
tabhairt suas, stríocadh (géilleadh don namhaid); bheith umhal (géilleadh do Dhia); tabhairt isteach (géilleadh do phiseoga); admháil (géilleadh d'argóint); tosach a thabhairt do (slí a ghéilleadh do dhuine); freagairt (ghéill an bád don stiúir)
