DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
at gránna ar an bhfaireog thíoróideach
ó áit nó ionad (bain as do phóca é, léigh mé as leabhar é, lig as an rang é, d'íoc sí as a tuarastal é, as measc na ndaoine, as gach aird); ó ábhar nó meán nó staid nó foinse (déanta as adhmad, nite as uisce, rinne sí as a stuaim féin é; baisteadh as a athair é); ó raon (as amharc, as éisteacht); i ndíth (as obair, as seilbh, tá sé as a mheabhair); de bharr (labhairt as fearg); dealú (a haon as a dó)
at, bolgadh; an iomarca airgid ag imeacht i gcomórtas lena bhfuil d'earraí á dtáirgeadh agus dá bhrí sin ardú rómhór a theacht ar thuarastail agus ar phraghsanna
líonadh amach, boilsciú, at
at, fás, dul i méid; stoirm farraige, suaill
imeall, scéimh (bruach abhann, bruach aille, bruach cathrach); cóngaracht (ar bhruach cogaidh); at (tá bruach ar mo shúil)
at dearg ar ordóg na coise
at beag tinn ar fhabhra na súile, sleamhnán
at pianmhar tochasach a thagann ar na lámha nó ar na cosa le fuacht
at beag braonach ar an gcraiceann, puchóid
galar coirp a leanann at uisciúil é; nimh, binb
galar ar fhaireoga an mhuiníl agus at míchompordach leis, plucamas
aon mharc fada caol; sreang, corda nó rópa; sraith daoine nó rudaí (líne saighdiúirí, seasamh i líne); sraith focal trasna leathanaigh (líne filíochta, cúpla líne a léamh); seirbhís iompair (líne loingis, busanna); ginealach, cine, fine; glúin (an líne atá suas inniu); éillín
achar mór uisce agus talamh timpeall air; géag den mhuir, gaoth; at beag faireogach sa bhléin nó faoin ascaill
at ar an gcraiceann atá séidte nó lasta
cnapán nó at, go mór mór ar an bpointe a dteagmhaíonn gas duilleoige le brainse nó le géag
leiceann; at, bolg (tá pluc ar an gcruach)
leicneach, galar ar fhaireoga an mhuiníl agus at gránna á leanúint
at beag ar an gcraiceann agus barr braonach air
análú amach, aer a thiomáint amach as an mbéal; síobadh aeir, gaoithe etc. (séidfidh an oíche fós); líonadh le haer (balún a shéideadh); lasadh agus at (aghaidh shéidte); cur go fras (ag séideadh fola); caitheamh (séid isteach ansin é); ionsaí (shéid siad ar an obair); cur suas, griogadh (ag séideadh fút a bhí sé)
at beag lasta ar fhabhra na súile, craobhabhar
méadú, cruinniú, at, borradh (ag tórmach stoirme); faire ar bhreith, i mbéal beirthe (bó ag tórmach)