EXACT MATCHES
IN ENGLISH—IRISH DICTIONARY
do1 . I v.tr. 1 a (Perform) Déanaim (obair, dea-ghníomh, etc.); comhlíonaim (dualgas). What do you do? what are you doing? cén ceann poist atá agat? cad tá á dhéanamh agat? céard atá tú a dhéanamh? To do good, an mhaith a dhéanamh. To do right, an ceart a dhéanamh. He did brilliantly at his examination, d'éirigh leis go seoigh sa scrúdú. To do an examination, scrúdú a sheasamh, dul faoi scrúdú. You would do well to ..., níorbh fhearr dhuit rud a dhéanfá ná . . . He is doing medicine, tá sé ag foghlaim leighis, tá sé ag dul ina dhochtúir. To do three miles on foot, dul trí mhíle de shiúl cos. The car was doing sixty, bhí luas seasca míle san uair faoin gcarr. To do ten years (in prison), deich mbliana a chur isteach (i bpríosún). Are you doing anything to-morrow, an mbeidh aon rud ar siúl agat amárach? Those things are not done, F: it isn't done, ní den mhúineadh é sin. It's as good as done, tá sé ionann is déanta. What is done cannot be undone, níl aon mhaith sa seanchas nuair atá an anachain déanta. I shall do nothing of the sort, no such thing, ní dhéanfad a leithéid. What is to be done? cad atá le déanamh? It cannot be done, ní féidir a dhéanamh. She did nothing but cry, níor stop sí ach ag gol. What can I do for you? céard a dhéanfas mé dhuit? What do you do for water? cá bhfaigheann sibh an t-uisce? I had much to do in getting him to come, bhí a lán dá dhua agam ag iarraidh é a mhealladh chun teacht. I have something else to do besides . . ., tá rud ar m'aire seachas . . . Do what we would . . ., cibé rud a dhéanfaimis . . . Well done! mo cheol tú! b He came to see what was doing, tháinig sé go bhfeicfeadh sé cad a bhí ar bun. Com: There is nothing doing, tá sé an-mharbhánta; tá an margadh marbh. F: Nothing doing! baol orm! gread leat! 2 a Cóirím, réitím (seomra, gruaig); coinním (cuntais). He does repairs, bíonn sé ag deisiú. b Cóirím, réitím (bia, béile). It is done to a turn, tá sé bruite go díreach. c To do a sum, suim a dhéanamh. To do a problem, fadhb a réiteach. d Book done into English, leabhar a aistríodh go Béarla. e (Act a part) Déanaim (Raiftearaí). To do the polite, bheith go múinte béasach. f To do a town, a picture-gallery, cuairt a thabhairt ar bhaile, ar áiléar pictiúr. g (Cheat) Déanaim calaois ar, buailim bob ar. To do s.o. out of sth., dul i mbarr ruda ar dhuine, duine a chur as rud. h They do you very well at this hotel, cuirtear cóir an-mhaith ar dhaoine sa teach aíochta seo. He does himself well, caitheann sé go maith leis féin. i Com: We can do you this article at. . ., is féidir linn an t-earra seo a sholáthar duit ar . . . 3 (Past Participle) a To have done, bheith réidh (le), bheith críochnaithe (le). The day is done, tá an lá istigh. Have done (with) crying! stad den ghol! Have done fiddling with it! éist leis! Be done! Have done! scoir de! leag as! stad! b (Of pers.) To be done (to the world), bheith spíonta, tnáite. c (In making a bargain) Done! bíodh ina mhargadh! 4 How do you do? conas taoi? cén chaoi a bhfuil tú? cad é mar atá tú? He is doing well, tá sé ag déanamh go maith; (of invalid) tá sé ag teacht chuige féin; (of business) tá sé ag teacht chun cinn go maith. He is a lad who will do well, buachaill é a rachaidh chun cinn. He did well, is maith a chruthaigh sé. 5 (To serve, suffice) That will do, (i) is leor sin, déanfaidh sin; (ii) tar leis! This room will do for the office, déanfaidh an seomra seo an gnó mar oifig. That won't do here, ní dhéanfaidh sin cúis anseo. It would hardly have done to . . ., ar éigean a dhéanfaidh sé cúis ... I will make it do, tiocfaidh mé leis. You must make do with what you have, caithfidh tú teacht lena bhfuil agat. We have just enough to do on, níl againn ach tarraingt ár láimhe. That will do me, déanfaidh sin mo ghnósa, is leor sin domsa. Nothing would do but I must go home with him, ní raibh aon mhaith aige ann go dtéinn abhaile leis. II ► do. 1 (Verb substitute. Verb repeated in Irish) I gave him a shilling as the others had done, thug mise scilling dó, mar a thug an mhuintir eile. I don't know why he acts as he does, níl a fhios agam cén fáth a ndéanann sé na rudaí a dhéanann sé. He writes better than I do, is fearr a scríobhann sé ná mar a scríobhaimse. He envies me as much as I do him, tá an oiread éada aige liom agus atá agamsa leis. 2 (Elliptical auxiliary. Verb repeated in Irish) May I open these letters? -- Please do, an osclóidh mé na litreacha seo? -- Oscail, le do thoil. Did you see him? -- I did, an bhfaca tú é? Chonaic. Do you like her? I do not, an maith leat í? -- Ní maith. I like coffee; do you? tá dúil i gcaife agam; an bhfuil agatsa? You like him, don't you? taitníonn sé leat, nach dtaitníonn? You like it, do you? is maith leat é, an maith? He said so, did he? Dúirt sé sin, an ndúirt? Don't! ná déan (é sin)! 3 I wanted to see him and I did so, bhí mé ag iarraidh é a fheiceáil agus chonaic mé é. You like it, so do I, taitníonn sé leat, agus liomsa chomh maith. III ► do, v.aux. 1 (For emphasis) He did go, d'imigh sé. He said he would go and he did go, and go he did, dúirt sé go n-imeodh sé agus d'imigh, agus is é d'imigh. Why don't you work? I do work, cén fáth nach mbíonn tú ag obair? -- Nach mbím ag obair! He broke it -- Did he indeed? bhris sé é -- Muise, ar bhris? Did he break it? -- He did indeed, ar bhris sé é? Bhris i ndomhnach. Do sit down! ara, suigh síos! Do shut up! éist do bhéal! 2 (Inversion) Never did I spend such a night, riamh sa saol níor chaitheas a leithéid d'oíche. 3 (In questions and negative statements) Do you see him? an bhfeiceann tú é? We do not know, níl a fhios againn. Don't do it! ná déan é! D'you mind? an miste leat? IV ► do. (With certain prepositions) 1 To do well by s.o., seasamh go maith do dhuine; comaoin a chur ar dhuine. To do badly by s.o., drochbheart a dhéanamh ar dhuine. He has been hard done by, tá drochchor faighte aige. Do as you would be done by, tomhais mar ba mhaith leat a thomhaisfí chugat. 2 F: Do for. a To do for s.o., bheith ag coimeád tí do dhuine, friothálamh ar dhuine. He can do for himself, is féidir leis déanamh as dó féin. b Críochnaím, maraím (duine). I'm done for, tá mo chosa nite. c Creachaim, loitim, millim (duine). 3 a When I had to do with him . . ., nuair a bhí plé, baint, agamsa leis. That has nothing to do with the matter, níl gaol dáimhe ná dúchais aige sin leis an scéal. I had nothing to do with it, ní raibh baint ná páirt agam leis, ní raibh lámh ná ladhar agam ann. Jealousy has a lot to do with it, éad faoi deara a lán de. b I cannot do with any noise, ní féidir liom aon fhothram a sheasamh. He does with very little food, tagann sé le beagán beatha. c How many can you do with? cé mhéad atá uait? I could do with a cup of tea now, ní dhéanfadh cupán tae aon dochar dhom anois. 4 I do without sugar, déanaim gan siúcra. You must do without it, caithfidh tú teacht gan é. V ► do, s. 1 Bob m, mealladh m. 2 Tabhairt f amach.
do2, s.Mus: 1 (Fixed do) Dó m. 2 (Movable do) Dó m inaistrithe.
do3 =DITTO.
PHRASES
IN ENGLISH—IRISH DICTIONARY
He did it to the best of his ability, rinne sé é chomh maith is bhí ar a chumas.
To be able to do sth., bheith in inmhe, in ann, rud a dhéanamh.
I am able to do it, tig liom a dhéanamh.
Better able to do it, níos fearr chun a dhéanta.
To do something turn (and turn) about, sealaíocht f, uainíocht f, a dhéanamh.
To be about to do something, bheith ar tí rud a dhéanamh.
I am above doing that, ní ísleoinn mé féin chuige sin.
Staonaim (from sth., from doing sth., ó rud, ó rud a dhéanamh).
(In marriage ceremony) I do accept her (him), gabhaim léi (leis).
He did it of his own accord, rinne sé é dá thoil féin, ar a chonlán féin, uaidh féin.
To call s.o. to account (for sth. for doing sth.), míniú m, cuntas, a iarraidh ar dhuine.
He did it on his own account, rinne sé é as a stuaim féin, ar a chonlán féin.
He acknowledged having done it, d'admhaigh sé go ndearna sé é.
He did not know how to act, ní raibh a fhios aige cad ba chóir dó a dhéanamh.
That does not come within my activities, ní de mo chuid oibre é sin; ní bhaineann sin le mo ghnóthaí.
a.To be adept in sth., at doing sth., bheith deas, deaslámhach, oilte, ar rud, ar rud a dhéanamh.
The windows do not admit enough air, ní ligeann na fuinneoga go leor aeir isteach.
What do you advise me to do? cad é a mholfá dom a dhéanamh?
To advise s.o. against doing sth., comhairliú do dhuine gan rud a dhéanamh.
That does not affect the matter, ní bhaineann sin leis an scéal.
He is afraid to do it, ní ligfidh an eagla, an faitíos, dó a dhéanamh; tá eagla air é a dhéanamh.
After all (is said and done), tar éis an tsaoil; i ndiaidh gach ní.
Don’t do that again, ná déan sin níos mó.
I did it against my will, in éadan mo thola a rinne mé é.
To be over age (to do sth.), bheith thar an aois.
He does not look his age, níl a aois le haithint air.
To agree to do sth., toiliú le rud a dhéanamh.
The wine does not agree with him, ní thagann an fíon leis.
He is agreeable to do it, tá sé toilteanach ar a dhéanamh.
To aid s.o. to do sth., cuidiú le duine rud a dhéanamh.
With the aim of doing sth., le hintinn, le rún, rud a dhéanamh.
He will do it better than any man alive, níl aon fhear beo a dhéanfas é chomh maith leis.
I am fully alive to the honour they have done me, tá tuiscint mhaith agam ar an onóir a fuair mé uathu.
When all is said and done, tar éis an tsaoil.
Did you speak at all, ar labhair tú focal ar bith?
Do you know him at all? an bhfuil aon aithne agat air?
To allow s.o. to do sth., ceadú do dhuine rud a dhéanamh.
I did it alone, rinne mé féin é.
Not alone did he steal my money, ní hé amháin gur ghoid sé mo chuid airgid.
He did it in anger, as fearg a rinne sé é.
He did not answer a syllable, níor labhair sé smid.
He answered that he did not know, d'fhreagair sé is dúirt sé nach raibh a fhios aige.
He did not answer his name, níor fhreagair sé a ainm.
He did not answer the charge, níor chosain sé é féin sa chúis.
His plan did not answer, níor éirigh lena phlean.
I did not count on his antagonism, níor shamhail mé gur i m'aghaidh a bheadh sé.
If you are anxious to do it, má tá fonn ort a dhéanamh.
He knows English if any man does, tá Béarla aige má tá sé ag aon fhear beo.
Do you see anyone over there? an bhfeiceann tú aon duine ansin thall?
To do sth. anyhow, rud a dhéanamh ar chuma éigin, rud a dhéanamh ar dhóigh ar bith (maith olc é).
PHRASES
IN ENGLISH—IRISH DICTIONARY
To abide at, in, a place, cónaí, bheith i do chónaí, in áit.
To abide by a promise, seasamh do ghealltanas, gealltanas a chomhlíonadh.
Mind what you are about, tabhair aire do do ghnó.
While you are about it, nuair atá do lámh ann.
To send a person about his business, an bóthar a thabhairt do dhuine.
To absolve a person from a sin, aspalóid f a thabhairt do dhuine i bpeaca.
Your cheque was most acceptable, tháinig do sheic isteach go binn; bhí fáilte is céad roimh do sheic.
Without acceptance of persons, gan fabhar do dhuine ach oiread le chéile.
Accession to one's income, méadú m ar do theacht isteach.
To accommodate one thing to another, rud a chur in oiriúint do, a oiriúnú le, rud eile.
To accommodate a person, gar m a dhéanamh do dhuine, duine a riaradh.
To accommodate a person with a loan, iasacht a thabhairt do dhuine.
It would be a great accommodation to me, ba mhór an deis, an áis, dom é.
For your accommodation, mar ais dhuit, le caoi a thabhairt duit.
Accommodation for man and beast, iostas (anseo) duit féin agus do do chapall.
To accomplish one's design, do bheart a chur i gcrích.
According to himself, más fíor dó féin, de réir mar a deir sé féin.
He found his own account in it, chuaigh sé ar sochar dó.
To accredit an ambassador to a government, ambasadóir a chreidiúnú do rialtas.
To accuse a person of sth., rud a chur i leith duine, a chasadh le duine, a chur síos do dhuine, a fhágáil ar dhuine.
F: Within an ace of, faoi aon do; faoi orlach do; i bhfoisceacht cnaipe do.
I acknowledge (receipt of) your letter, admhaím go bhfuarthas do litir.
To make an acknowledgment of . . ., géilleadh do, glacadh le ...
To acquaint s.o. with sth., rud a chur in iúl, a chur i gcéill, do dhuine.
He did not know how to act, ní raibh a fhios aige cad ba chóir dó a dhéanamh.
I actually found the door open! an é do bharúil nach raibh an doras oscailte romham!
Adapted to sth., ag cur le rud, oiriúnach do rud.
To addict oneself to sth., tú féin a thabhairt suas do rud.
What is your address? cá bhfuil tú i do chónaí?
Form of address, an ghairm, an teideal (a bhéarfaí do dhuine ag labhairt leis).
Adequate supply of money, airgead do dhóthain.
To adhere to a party, leanúint do, taobhú le, p(h)áirtí.
To adjudge a prize to s.o., duais a mholadh do dhuine, a mholadh go dtabharfaí duais do dhuine.
To administer the sacraments to s.o., na sacraimintí a thabhairt, a mhineastrálacht, do dhuine.
To administer a remedy to s.o., leigheas a thabhairt do dhuine.
He had great admiration for her, shíl sé an dúrud di.
I was struck with admiration for it, b'éigean dom meas a bheith agam air.
He is the admiration of everyone, tá moladh ag gach duine dó.
He is a great admirer of your work, tá meas mór aige ar do chuid oibre.
To admit a claim, a right, géilleadh d'éileamh, do cheart.
To give s.o. admittance, cead isteach a thabhairt do dhuine; duine a ligean isteach.
F: His adoration for her, an grá atá aige di.
F: To turn s.o. adrift, duine a thréigean; an doras a thabhairt do dhuine.
F: To cut (oneself) adrift from s.o., cúl a thabhairt do dhuine.
To advance s.o. money, airgead a thabhairt ar airleacan do dhuine.
I gained little advantage from it, is beag a chuaigh sé ar sochar dom.
You might with advantage apply to . . ., b'fhéidir go mb'fhiú duit dul chuig . . .
He turned it to advantage, chuir sé chun sochair dó féin é.
(Of event) It turned out to his advantage, is é rud a chuaigh sé ar sochar dó.
He told us all his adventures, d'aithris sé a chuid eachtraíochta dúinn.